खोप अभावका कारण गरिब देशहरुमा खोप अभियान सञ्चालनमा समस्याः डब्लूएचओ
बीबीसी, ८ असार । विश्व स्वास्थ्य संगठनले गरिब मुलुकहरुमा कोरोनाविरुद्धको खोपको चरम अभाव रहेको बताएको छ ।
संगठनले विश्वव्यापी साझेदारी कार्यक्रम मार्फत कोभिड–१९ विरुद्धको खोप प्राप्त गरिरहेका ठूलो सङ्ख्याका गरिब देशहरूसँग आफ्नो खोप कार्यक्रमलाई निरन्तरता दिने गरी पर्याप्त मात्रामा खोप नरहेको जनाएको छ ।
डब्ल्यूएचओका वरिष्ठ सल्लाहकार डाक्टर ब्रुस एलवर्डले कोभ्याक्स कार्यक्रम मार्फत ९ करोड खोप १ सय ३१ वटा देशमा वितरण भएको बताए । उनले विश्वभर फैलिरहेको भाइरसबाट मानिसहरूलाई संरक्षण गर्न उक्त सङ्ख्या अपर्याप्त रहेको बताए ।
अफ्रिकाका देशहरूमा सङ्क्रमणको तेस्रो लहर देखा पर्दा खोपको अभावका विवरण आएका हुन् ।
सोमवार दक्षिण अफ्रिकाका राष्ट्रपति सिरिल रामापोसाले धनी देशहरूले खोपलाई जम्मा गरेर राख्ने प्रवृत्ति अन्त्य हुनुपर्ने बताएका थिए ।
महादेश स्तरको कुरा गर्दा हालसम्म अफ्रिकामा ४ करोड मानिसहरूलाई मात्र खोप दिइएको छ जुन त्यहाँको जनसङ्ख्याको दुई प्रतिशतभन्दा कम भएको रामापोसाको भनाइ छ ।
यसलाई सम्बोधन गर्न दक्षिण अफ्रिकामा नै थप खोपहरू उत्पादन गर्ने हिसाबमा आफ्नो सरकारले काम गरिरहेको उनले बताए ।
अघिल्लो वर्ष धनी देशहरूले गरिब देशहरूलाई खोपको मूल्यमा छुट सुनिश्चित गर्ने सहितको प्रतिबद्धता जनाएपछि विश्वभर खोपको पहुँच पु¥याउन कोभ्याक्स अभियान थालिएको थियो ।
डब्ल्यूएचओको नेतृत्वमा अरू सङ्गठनहरू पनि सहभागी रहेको उक्त अभियानले सन् २०२१ भित्र दुई अर्ब मात्रा खोप उपलब्ध गराउने लक्ष्य लिएको थियो । त्यस मध्ये अधिकांश गरिब देशहरूलाई चन्दा दिइने भनिएको थियो र ती देशमा कम्तीमा करिब २० प्रतिशत जनसङ्ख्यालाई खोप उपलब्ध गराउने अपेक्षा कोभ्याक्सको छ ।
तर खोपको वितरण उत्पादनमा भइरहेका ढिलाइ र आपूर्तिको अवरोधले प्रभावित भइरहेको छ जसले कोभ्याक्समा मात्रै निर्भर देशहरूमा सङ्कट निम्त्याएको छ ।
युगान्डा, जिम्बाब्वे, बाङ्ग्लादेश र ट्रिनिडाड एण्ड टोबागो हालैका दिनमा खोपको अभाव सामना गर्ने केही देशहरू हुन् ।
बढी मूल्य तिरेर खोप खरिद् गर्नुपर्ने अवस्था
डब्ल्यूएचओले जेनेभामा गरेको ब्रिफिङ्मा सोमवार डाक्टर एलवर्डले अहिले देखिएको खोपको अभाव गम्भीर रहेको बताए ।
उनले कोभ्याक्समा ८० न्यून आय भएका देशहरू आबद्ध रहेको जानकारी दिँदै उनले कम्तीमा आधा देशहरू आफ्नो खोप कार्यक्रमलाई निरन्तरता दिने अवस्थामा नरहेको बताए ।
उनले कतिपय देशहरूले अभावसँग जुझ्न बजार मूल्यभन्दा बढीमा खोपको खरिद् जस्ता कठिन विकल्प रोजिरहेको उल्लेख गरे ।
खोपको आपूर्तिमा असहजता देखिएसँगै कतिपय धनी देशहरूले आफूलाई बढी भएको खोपको मात्रा कोभ्याक्स र अरू माध्यमबाट वितरण गर्ने प्रयास अघि बढाउन थालेको देखिन्छ ।
सोमवार अमेरिकी राष्ट्रपति जो बाइडनको प्रशासनले ५ करोड ५० लाख खोप वितरणको योजनाबारे घोषणा गरेको छ ।
त्यसमध्ये ४ करोड १० लाख कोभ्याक्स अभियानमार्फत बाँडिनेछ भने बाँकी १ करोड १० लाख सिधै प्राथमिकतामा रहेका देशहरूलाई दिइनेछ ।
यो अमेरिकाले कोभ्याक्सलाई उपलब्ध गराउने भनेर घोषणा गरेको ५० करोड खोपको मात्रा भन्दा अलग्गै किसिमको सहयोग हो ।
धनी राष्ट्रहरू सम्मिलित जी–सेभेनको सम्मेलनमा बाइडनले अमेरिकाले आधा अर्ब खोपको मात्रा उपलब्ध गराउने बताएका थिए ।
उक्त समूहका देशहरूले कूल मिलाएर गरिब देशहरूलाई यो वर्ष भरिमा १ अर्ब खोपको मात्रा दिने घोषणा गरेका थिए । तर, अभियानकर्ताहरूले उक्त प्रतिबद्धतामा कुनै महत्त्वाकाङ्क्षा नझल्किएको र त्यो एकदम सुस्त किसिमले कार्यान्वयन भइरहेको टिप्पणी गरेका थिए ।
उनीहरूले एक शताब्दी यताकै खराब महामारीसँग जुझ्न विश्व नेताहरू गम्भीर नभएको पनि बताइरहेका छन् ।
