खानपान तथा जीवनशैलीमा आएको परिवर्तन र हेलचेक्र्याँइका कारण नेपालमा पछिल्लो समय पायल्स, फिस्टुला लगायत मलद्वारजन्य रोगका बिरामी उल्लेख्य रुपमा बढेका छन् । मलद्धार तथा मलासयमा देखिने समस्याहरुमा पायल्स, फिसर, फिस्टुला, दिशामा रगत आउने, दिसा गर्दा दुख्ने लगायतका समस्या रहेका छन् । जसमध्ये सबैभन्दा बढीे पायल्सका रोगी रहेका छन् । यी रोगहरुको बेलैमा र सही उपचार गरेमा पूर्ण रुपमा निको हुन्छ । तर, यस्ता समस्या लाई लुकाएर बस्दा बिरामीले कष्टकर जीवनयापन गर्न बाध्य छन् । सँगसँगै यसका कारणले मलद्वार सम्बन्धी क्यान्सर समेत हुने गरेको छ । 
यस्तो समस्याका लागि शल्यक्रिया, आयुर्वेद, प्राकृतिक चिकित्सा लगायत उपचार प्रक्रिया छन् । यी बाहेक हाल नेपालमा मलद्वारजन्य रोगको उपचारमा एचसिपीटी (HCPT) पनि प्रचलनमा आएको छ । यो उपचार पद्धतिलाई नेपालमा भित्र्याउने डा. ख्वाङ्ग एई विनसँग  ‘हाम्रो डाक्टर’को जम्काभेट भएको छ । १८ वर्ष चीनमा यस रोग सम्बन्धी उपचार गरी ख्याती कमाएका विन चीनको प्रशिद्ध अस्पताल Yibo अस्पतालमा कार्यरत छन् । उनी केही दिनका लागि काठामाडौंको चुच्चेपाटीमा अवस्थीत चाइना ग्रेटवाल स्वास्थ्य केन्द्रमा आएका छन् । यसै सन्र्दभमा उनले नै सर्वप्रथम नेपालमा भित्राएको बताइएको पायल्सको उपचार गर्ने एचसीपीटी प्रविधिको बारेमा उनीसँग सहकर्मी बासुदेव न्यौपानेले कुराकानी गरेका छन् । 

मलद्धार तथा मलासय सम्बन्धी रोग किन देखा पर्छ ?
यस्तो समस्या हुने प्रमुख कारण मानिसको जीवनशैलीमा आएको परिवर्तन, खानपान र पाचन प्रक्रियामा हुने समस्या हुन् । खानामा विशेषगरी चिल्लो, पिरो, मसालेदार खाना बढी खाने गरिन्छ । यी बाहेक फास्ट फुड, जंकफुड, माछा, मासुको बढी सेवन गरिन्छ ।  यस्ता खानाले कब्जीयत गराउँछ । जसका कारण पायल्स, फिस्टुला, फिसर जस्ता रोग देखा पर्छ । साथै रेसादार खाना, हरीयो सागसब्जी कम खाने गर्छाैं । यस्तो खाना कम गर्दा पनि मलद्धारा तथा मलासय सम्बन्धी रोग देखिन्छ ।

नेपालमा यो रोगको अवस्था कस्तो पाउनु भयो ?
पायल्स भनेको नेपालमा मात्र होइन विश्वभर नै एकै किसिमले देखिएको छ ।  चीनमा पनि यसको मात्रा धेरै रहेको छ । १० जनामा ९ जनालाई पायल्स हुने गरेको छ । साथै महिलाहरु गर्भवती भएको समयमा मलद्वारमा धेरै चाप पर्ने हुँदा पायल्स र फिस्टुला हुने गर्छ । यो रोग नेपालमा मात्र नभएर संसार भरी नै यस्तै छ । 

पायल्स लगायत रोगको उपचारमा प्रयोग हुने एचसिपीटी प्रविधि भनेको के हो ?
यो एउटा हाई टेक्नोलोजी हो । यस मार्फत जुन स्थानमा पायल्स भएको हुन्छ, त्यस स्थानमा सिधा मेसिनबाट पोलेर उपचार गरिन्छ । सुरुमा छुट्टै मेसिनबाट पायल्स भए नभएको यकिन गरिन्छ । त्यसपछि मात्र एचसिपीटी प्रविधिबाट बिरामीको उपचार गरिन्छ ।  

नेपालमा यो प्रविधि कसरी भित्र्याउनु भयो ?
एक वर्ष पहिला पनि म नेपाल आएको थिएँ । त्यस समयमा एक जना नेपालीले यो प्रविधि नेपाल ल्याउन आग्रह गरे । त्यस समयमा नेपालमा यो प्रविधि तथा यसका लागि दक्ष चिकित्सक पनि थिएनन् । यो प्रविधि नेपाल ल्याउँदा यहाँका जनताका लागि उपचारमा सहज हुनुको साथै छिटो र सरल रुपमा निको हुने हुँदा उनको आग्रहमा यो प्रविधि नेपाल भित्राएँ । यसको उपचारका लागि नेपालमा चिकित्सक छन् तर यो प्रविधिमा काम गर्ने चिकित्सक भने थिएनन् । विस्तारै यो प्रविधि चलाउन यहाँका चिकित्सक तथा स्वास्थ्यकर्मीले पनि सिक्दैछन् । 

बिना अप्रेशन कसरी उपचार हुन्छ ?
विना अप्रेशन गरिने उपचार प्रक्रिया भन्ने बुझिएको छ तर, यो पनि एक किसिमको अप्रेशन जस्तै हो । यसमा एडभान्स मेसिनबाट गरिन्छ । नेपालमा गरिने उपचार र यसमा गरिने उपचार फरक छ । नेपालमा अप्रेशन पछि टाँका लगाउने गरि गरिन्छ । यस प्रविधिद्धारा उपचार गर्दा टाका लगाउनु पर्दैन । यसको उपचारको क्रममा घाउलाई खोलेर राखिन्छ, पछि यो आफै निको भएर जान्छ । यसमा दुखाई कम हुन्छ । अप्रेशन गरेपछि ५ दिनसम्म औषधिको सेवन गर्नुपर्ने हुन्छ । सामान्य पायल्स छ भने १५ दिन, यदि ठुलो छ भने बिरामीको आफ्नो खानपानलाई ध्यान दिने हो भने एक महिनामा पूर्ण रुपमा निको हुन्छ ।

यो प्रविधिद्धारा उपचार गर्दा पूर्णरुपमा निको हुने दर कस्तो छ ?
यो प्रविधिद्धारा उपचार गर्दा जुन स्थानमा उपचार गरेको हो त्यस स्थानमा शतप्रतिशत निको हुन्छ । त्यस स्थानमा फेरी बल्झिने हुदैन । तर बिरामीले आफ्नो खानपान र जीवनशैलीमा परिवर्तन नगरेमा अर्को स्थानमा भने देखिन सक्छ । तर, उपचार भइसकेको स्थानमा आउँदैन । त्यसैले बिरामीले आफ्नो खानपानलाई विशेष ध्यान दिन जरुरी छ । 

विश्वमा कति राष्ट्रले यो प्रविधिद्धारा उपचार गरिरहेका छन् ?
यो प्रविधि धेरै देशमा छ । मेरो पहलमा नेपालसहित इण्डोनेसिया, भियतनाम, बंगलादेश, म्यानमारमा पनि यो प्रविधि प्रयोगमा छ । 

यसको उपचार विधि कत्तिको महङ्गो छ ?
चीनमा यो प्रविधिद्धारा उपचार खर्च धेरैनै महङ्गो रहेको छ । तर, नेपालमा भने नेपालीको आर्थिक स्थिती अनुसार शुल्क राखिएको छ । रोग ठूलो भएमा धेरै लाग्न सक्छ । मैले नेपालमा पैसा कमाउन मात्र यो प्रविधि भित्राएको होइन । पायल्स सम्बन्धी रोगको सरल र सहज रुपमा उपचार दिनु मुख्य उद्देश्य हो । साथै मेरो नेपालमा समाजसेवा गर्ने इच्छा पनि रहेको छ । 

हालसम्म कति जनाको उपचार गर्नु भयो ?
१८ वर्षको चिकित्सकीय सेवामा विभिन्न देशमा गरेर तीस हजार भन्दा बढीको उपचार गरिसकेको छु । नेपालमा यो प्रविधि भित्राएपनि उपचार भने गरेको छैन । किन भने मैले नेपाल सरकारबाट नेपालमा बिरामी जाँच्नको लागि लाइसेन्स लिएको छैन । म अहिले यहाँ रहेका चिकित्सकलाई ट्रेनिङ्ग दिनको लागि आएको हुँ । 

तपार्इं एक व्यवसायिक चिकित्सक । तर, चीनबाट नक्कली डाक्टर आएर नेपालमा बिरामी जाँच गर्छन् भन्ने छ नी, यस्तो अवस्थामा बिरामीको विश्वास कसरी जित्नु भएको छ ?
चीनबाट सबै नक्कली चिकित्सक मात्र आउछन् भन्ने हुदैन । तर, नक्कली आउँदै आउदैनन भन्न पनि खोजेको होइन । यसका लागि यहाँको स्वास्थ्य मन्त्रालयले विदेशी चिकित्सकलाई कडाई गर्नु पर्छ । सरकारले दिने लाइसेन्स कडाइका साथ हेुर्न पर्छ । जसले गर्दा नक्कली चिकित्सक नेपाल आउन सक्दैनन्  । यसो गरेमा विदेशी चिकित्सकले विस्तारै बिरामीको विश्वास जित्न सक्छन् । होइन भने नक्कली चिकित्सक आउने क्रम रहिरहन्छ । 

नेपालमा नया प्रविधि भित्राउनु भयो, अव सरकारबाट कस्तो अपेक्षा राख्नुभएको छ ?
यो प्रविधिमा काम गर्ने व्यवासयिक चिकित्सक नेपालमा नहुन सक्छन् । नेपालमा राम्रो चिकित्सक छैनन् भन्न खोजेको होइन । नेपालमा धेरै राम्रा चिकित्सक छन् । तर, एचसिपीटी प्रविधिमा काम गर्ने नहुन पनि सक्छन् । यसका लागि चिनबाट नै चिकित्सक ल्याउनु पर्ने हुन्छ । जसका लागि नेपाल मेडिकल काउन्सीलले दिने लाइसेन्स प्रक्रियामा सहयोग गर्नुपर्छ । यहाँ लाइसेन्स लिन समय लाग्नुका साथै झन्झटीलो प्रक्रिया रहेको छ । केही समयको लागि नेपाल आएका चिकित्सकले लाइसेन्स पाउने बेला सम्म फर्किने बेला भइसक्छ । 

अन्तमा, पायल्सको सही उपचार खोजिरहेका बिरामीलाई के भन्न चाहानुहुन्छ ?
यदि कसैलाई पायल्स छ भने पहिले यस रोगको बारेमा सम्पूर्ण जानकारी लिनुस् । यसको उपचारका लागी सस्तो र छिटोभन्दा पनि भरपर्दो र विश्वस्नीय चिकित्सक र स्वास्थ्य सेवा खोजिनुपर्छ । हल्लाका भरमा भन्दा पनि सबै कुरा जानकारी लिएरमात्र उपचार प्रकृया अगाडी बढाउनुपर्छ  । धन्यवाद   

भाषा अनुवाद : कर्मा शेर्पा

Hamro Doctor