जनै खटिरा एक प्रकारको भाइरल इन्फेक्सन हो । भेरिसेला जोष्टर भाइरसका कारण जनै खटिरा आउँछ । जनैको जस्तो आकारमा देखिने भएकाले यसलाई जनै खटिरा भनिएको हो ।

जनै खटिरा लागेपछि निको हुँदैन र मृत्यूसम्म हुन्छ भन्ने भ्रम जनमानसमा रहेको छ । बास्तवमा के हो त जनै खटिरा ? कस्ता व्यक्तिलाई यो रोग लाग्ने संभावना रहन्छ ? के हुन् जनै खटिराका लक्षण र उपचार नगरे कस्तो जोखिम आउन सक्छ ? जनै खटिराको विषयमा वरिठ छाला रोग विशेषज्ञ डा. नितेश राज पोखरेलसँगको कुराकानीमा तयार पारिएको सामाग्री । 

जनै खटिरा सबै उमेरका मानिसलाई हुन्छ । विशेषतः पहिले ठेउला आएका व्यक्तिमा जनै खटिरा आउँने संभावना बढी हुन्छ । यसको अर्थ ठेउला आउने सबैमा जनै खटिरा देखिन्छ भन्ने छैन ।

यो भाइरस शरीरमा एक पटक प्रबेश पछि जीवनपर्यन्त रहन्छ । सुसुप्त रुपमा बस्ने भाइरस अलिकति अनुकुल समय वा शरीरमा रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता कम भएमा पुनः देखापर्दछ । 

कस्ता व्यक्तिलाई जनै खटिरा आउने संभावना प्रवल हुन्छ ? 

• पहिले ठेउला आएका ।
• एचआभी भएका ।
• मधुमेह, मृगौला, मुटु, क्यान्सर लगाएतका दीर्घ रोगी ।

लक्षणहरु :

• खटिरा आएको ठाउँमा धेरै दुख्ने ।
• पानीका स–साना फोका आउने ।
• शरीरको कुनै एक पाटोमा खटिरा आउने ।(हात, पाखुरा, खुट्टा वा कुनै पनि ठाउँमा)
• झस्का हाने जस्तो गरि दुख्ने ।

जनै  खटिरा लागि सकेपछि जति सक्दो छिटो परीक्षण गराउनु पर्छ । यसको एक दुई दिन भित्रमा परीक्षण गरि औषधि सेवन गरेमा दुखाई कम हुनुका साथै रोग पनि छिट्टै निको हुन्छ । 
यो रोग लागिसके पछि कसैलाई एक दुई हप्तामा ठीक हुन्छ त कसैलाई एक दुई वर्षसम्म दुखाई रहिरहने हुन्छ । 

समयमै उपचार नगरे यस्ता रोगको जोखिम उच्च :

• मुख बांगो हुने ।
• आँखामा दृष्टि कम हुने ।
• मष्तिस्क घात हुने ।

समयमै उपचार नगरेको अबस्थामा यो रोगले मृत्यु समेत हुन सक्छ । यस कारण जति जक्दो छिटो उपचार गर्नु पर्दछ ।

भिडियो हेर्नुस् ।

Hamro Doctor