बाँके, १७ पुस । बाँकेमा पाँच महिनायता एक दर्जन सुत्केरी आमाको मृत्यु भएपछि आमा बचाउ अभियान सञ्चालन गरिने भएको छ । 

जिल्ला जनस्वास्थ्य कार्यालय र सहयोगी संघ-संस्था लागिपरेपनि सुत्केरी आमाको मृत्युदर घटाउन नसकिएपछि स्वास्थ्यसँग सम्बद्ध सबै नेटवर्कमार्फत प्रभावकारी पहलकदमी लिने तयारी गरिएको हो । लैंगिक विभेदयुक्त सोंचका कारण मुख्य गरी मुस्लिम, मधेशी र दलित समुदायमा सुत्केरी आमाको मृत्युदर बढी पाईएको छ । जिल्ला जनस्वास्थ्य कार्यालय बाँकेका प्रमुख खिम बहादुर खड्काले मधेशी, मुस्लिम र दलित समुदायका सुत्केरी आमाको मृत्युदर उच्च रहेको बताए । जनस्वास्थ्य प्रमुख खड्काले भने, ‘सुत्केरी आमाको मृत्यु भएका अधिकांश घटनामा कुनै न कुनै प्रकारको लैंगिक विभेद कारण देखिएको छ । निश्चित समूदायमा यस्तो समस्या झनै बढी छ । त्यसैले फरक समुदायमा फरक रणनीति अनुसार आमा सुरक्षा कार्यक्रम अगाडि बढाएका छौं ।

 साउन यता बाँकेका १२ सुत्केरी आमाले ज्यान गुमाईसकेका छन् । त्यस्तै नेपालगन्ज मेडिकल कलेज कोहलपुरमा विभिन्न जिल्लाबाट आएका सुत्केरी आमाको मृत्यु भइरहेकै छ । सुत्केरी आमा र गर्भको बच्चाको अवस्था अत्यन्तै जटिल भईसकेपछि अस्पताल पुग्नेहरुलाई लक्षित गरी मेडिकल कलेज कोहलपुरमा हटलाईन नम्बर (०८१– ५४१३६८) को व्ययवस्था गरिएको छ । बिभिन्न जिल्लाहरुबाट रेफर गर्न सजिलोहोस् तथा अन्तिम समयमा आइपुग्नेहरु नअल्मिलिउन् र तुरुन्तै उपचार पाउन् भन्ने उद्देश्यले हटलाईनको व्यवस्था गरिएको छ । 

यसैगरी महिला स्वास्थ्य स्वयम सेविका, आमा समूह तथा अन्य स्वास्थ्य संस्थाहरुसँगको समन्वयमा गर्भवती आमाहरुको स्वास्थ्य अवस्था बुझ्ने काम पनि तीब्र पारिएको छ । आवश्यक समयमा स्वास्थ्य परीक्षण गराउन नआउने आमाहरुको बारेमा बुझेर तत्कालै उनीहरुलाई परीक्षण तथा उपचारको व्यवस्था गरिएको छ । मुस्लिम, मधेशी र दलित समुदायका गर्भवती महिलाहरुमा पोषणको समस्या चिन्ताजनक रहेको खड्काको भनाई छ । यि समुदायका गर्भवती र सुत्केरी महिलाको हेरचाहमा परिवारबाट लापरवाही हुँदै आएको पाईन्छ । ‘यि समुदायका गर्भवती र सुत्केरीलाई लक्षित गरी संस्थागत क्लिनिकहरुमा निशुल्क भिडियो एक्सरेको व्यवस्था गरिएको छ । तर रुढीवादी सोंचका कारण सबैसम्म यसको पहुँच हुन सकेको छैन ।’ सुत्केरी महिलाप्रति गरिएको वेवास्ताको उदाहरण दिंदै जनस्वास्थ्य प्रमुख खड्काले अगाडि भने, ‘केही समयअघि होलियमा सुत्केरी आमा र बच्चाको मृत्यु भएको लामो समयसम्म पनि घरपरिवार वेखवर झैं भएको पाईयो । पछि ५ बर्षको बच्चा रोईकराई गरेपछि मात्र त्यसबारे घरपरिवार र गाउँलेहरुले थाहा पाए ।’

अघिल्लो आर्थिक बर्षमा बाँकेका १४ जना सुत्केरी आमाले ज्यान गुमाएका थिए । सुत्केरी आमाको अहिलेको मृत्युदर नियन्त्रण गर्न नसकिए यो बर्ष अघिल्लो बर्षभन्दा दोब्बर सुत्केरी आमाको मृत्यु हुने देखिन्छ । 
 

Hamro Doctor