सिटामोल हामी सबैले धेरै प्रयोग गर्ने औषधि मध्यको एक हो । मेडिकल वा फार्मेसीमा सजिलै पाइने हुनाले हामीले सानोतिनो समस्यामा पनि यसको प्रयोग गरिरहेका हुन्छौं । तर सिटामोलको जताभावी प्रयोग हाम्रो लागि हानिकारक पनि हुन सक्छ । 

के हो सिटामोल ?

'एसिटामिनोफेन' पनि भनिने सिटामोल दुखाइ र ज्वरो कम गर्ने एक किसिमकोऔसधी हो । 

सिटामोल के का लागि प्रयोग गरिन्छ ?

•  ज्वरो घटाउन 
• टाउको दुखाइ कम गर्न
• ढाड दुखाइ कम गर्न
• घुँडा वा हड्डीको दुखाइ कम गर्न 
• अपरेसन पछिको दुखाइ कम गर्न

सिटामोल कति डोजसम्म प्रयोग गरिन्छ  ?

सामान्यतया नेपाली बजारमा ५०० मिलिग्राम डोजको सीटामोल पाइन्छ । बयस्क मानिसले ६ घन्टाको अन्तरालमा दीनमा चार पटक प्रयोग गर्न सकिन्छ । कलेजोको समस्या भएको र रक्सी सेवन गर्ने विरामीको हकमा भने यसको डोजमा केहि कम गर्नुपर्ने हुनसक्छ । 

वालवालिकाको निम्ती भने झोलको रुपमा रहेको सिटामोल पाइन्छ । बच्चाहरुको उमेर र तौल अनुसार डोजमा फरक पर्ने भएकाले चिकित्सकको सल्लाह अनुसार मात्र प्रयोग गर्नुपर्छ ।

कुन रोग भएकाले सिटामोल प्रयोग गर्नुहुदैन ?

सिटामोललाई टुक्राउने र शरिरबाट फाल्ने काम कलेजोले गर्ने गर्छ । यदि कलेजोको कुनै रोग छ भने त्यो काम गर्न सक्दैन र सिटामोल शरीरमै जम्मा भएर बस्दछ । त्यसैले कलेजोको रोग भएको खण्डमा यसको डोज कम गर्नुपर्छ वा विकल्पमा अरु नै कुनै औषधि प्रयोग गर्नुपर्छ ।
साथै लामो समयसम्म रक्सी सेवन गरेका मानिसहरुमा पनि कलेजोको समयसा हुन सक्छ । त्यस्ता विरामीहरुले पनि सिटामोल प्रयोग गर्नु अघि ध्यान पुराउनु पर्छ ।

सिटामोलले के हानी गर्न सक्छ ?

• छालामा फोकाहरु आउने    
•  वाकवाकी आउने, वान्ता आउने 
• कलेजोमा  समस्या 
• मृगौलामा समस्या 

सिटामोलको प्रयोगपछि यस्ता समस्या देखिएमा अस्पताल वा चिकित्सकसंग सम्पर्क गरिहाल्नुपर्छ ।

अन्य ख्याल गर्नुपर्ने कुराहरु :

•  औषधिखानुअघि त्यसको एक्स्पाईरी मिती सकिएको छ कि छैन भनेर खोलमा हेर्नुपर्दछ र सकिएमा प्रयोग गर्नुहुदैन ।
• औषधिलाई घाम, तातो र ओसीलो ठाँउमा राख्न हुदैन ।
• औषधिलाई बच्चाको पहुँचबाट टाढै राख्नुपर्छ । 
• यदि कसैले अधिक मात्रामा सिटामोलको सेवन गरेमा तुरुन्त अस्पतामला उपचारको निम्ती लैजानुपर्छ ।

नोट: सकेसम्म जुन सुकै वा सामान्य नै रोग भए पनि औषधि प्रयोग गर्दा एकपटक चिकित्सकको सल्लाह लिएर मात्र प्रयोग गर्नु वुद्धीमानी हुन्छ ।

Hamro Doctor