काेराेनाकाे तेस्रो लहर: अवस्था नियन्त्रणभन्दा बाहिर गएको हाे?
नेपालमा कोरोना भाइरसको तेस्रो लहर तीव्र गतिमा फैलिन थालेको छ। काेराेनाकाे नयाँ भेरियन्ट ओमिक्रोन समुदाय स्तरमै फैलिएको अनुमान गर्न सकिन्छ।
जसका कारण सङ्क्रमण दर ५ दिनमै ३५ प्रतिशत पुगेको छ भने सक्रिय सङ्क्रमितकाे सङ्ख्या पनि २५ हजार नाघेको छ ।
स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालयको तथ्यांकअनुसार गत पुस १९ मा २ प्रतिशतको हाराहारीमा रहेको संक्रमणदर माघ २ मा आइपुग्दा ३१.८ प्रतिशत पुगेको हो ।
शनिबार देशभर थप ४ हजार ६३६ जनामा कोरोना भाइरसको संक्रमण पुष्टि भएको थियो । मन्त्रालयका अनुसार १४ हजार ५५६ जनामा कोरोना परीक्षण गर्दा ४ हजार ६३६ जनामा संक्रमण पुष्टि भएको हो ।
स्वास्थ्य मन्त्रालयले जनाएअनुसार शनिबार भेटिएको संक्रमितको संख्या पछिल्लो लहरमा भेटिएको मध्ये सबैभन्दा उच्च पनि हो ।
गत पौष १७ मा दैनिक तथ्यांकमा २४ घण्टाको अवधिमा ३८२ जनामा कोभिड संक्रमण पुष्टि हुँदा सक्रिय संक्रमितको संख्या ५ हजारभन्दा कम थियो ।
त्यतिबेला ४७ सयभन्दा बढी व्यक्ति होम आइसोलेसनमा थिए र झण्डै अढाई सय जना मात्रै संस्थागत आइसोलेशनमा थिए ।
त्यति संख्यामा सक्रिय संक्रमित हुँदा ८९ जना आईसीयूमा र २७ जना भेन्टिलेटरमा थिए ।
तर, माघ १ सम्म आइपुग्दा देशभर २१ हजारभन्दा बढी सक्रिय संक्रमित छन् । जसमध्ये ११९ जना आई।सि।यु।मा छन् भने २६ जना भेन्टिलेटरमा उपचाररत छन् ।
स्वास्थ्य मन्त्रालयका अनुसार काठमाडौं उपत्यकामा भएका सबै अस्पतालमा भेन्टिलेटरको संख्या कुल १ सय ५७ मात्रै छ । जसमध्ये अधिकांशमा क्रमशः बिरामी थपिँदै छन् । संक्रमितको बढ्दो तथ्यांकलाई आधार मान्दा केही साताभित्रै देशभर अवस्था नियन्त्रणभन्दा बाहिर जाँदै छ ।
गत मंसिर तेस्रो साता नेपालमा पनि कोरोना भाइरसको नयाँ भेरियन्ट ओमिक्रोनका संक्रमित भेटिएको थियो । ओमिक्रोनको संक्रमित भेटिएसँगै विज्ञहरुले थप सचेतता अपनाइहाल्न सुझाव दिएका छन् ।
कोरोना संक्रमण समुदायस्तरमा फैलिएपछि सरकारले प्रतिबन्धात्मक व्यवस्थाको निर्णय गरेको छ । विद्यालयहरु बन्द गरिसकेको छ भने भीडजन्य गतिविधिमा रोक लगाएको छ । कोरोना संक्रमण रोकथामको उच्च सतर्कता नअपनाए कारबाही गर्ने राजधानी उपत्यकाका स्थानीय प्रशासनले निर्णय गरेको छ ।
सत्ता सञ्चालनको जिम्मेवारी पाएका दलहरुले महाधिवेशन र अधिवेशन भन्दै गरेको वडा तहदेखि केन्द्रसम्म भएका खुलम खुला शक्ति प्रदर्शनले कोरोना संक्रमण बढाउन थप मद्दत गर्यो ।
अहिले संक्रमणदरको ग्राफले निकै चिन्ताजनक अवस्था बन्दै गरेको संकेत गरेको छ । तर, पछिल्लो अवस्थासम्म पनि सरकारले उचित सावधानी अपनाउन सकेको छैन । सरकारले न त नागरिकलाई सचेत बनाउन सकेको छ न त आफ्ना गतिविधिलाई सच्याउन सकेको छ ।
पछिल्लो तथ्यांकलाई हेर्दा काठमाडौं उपत्यका निकै जोखिममा देखिन्छ । तर, सचेतता भने निकै न्यून छ । यसले थप जोखिमलाई संकेत गरेको छ । सरकारले बेलैमा उचित कदम चाल्न नसके महामारी यसअघिकै अवस्थामा पुग्ने कुरामा दुईमत देखिन्न ।
स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्री विरोध खतिवडाले यसपटक निषेधाज्ञा नहुने बताएका छन् । तर निषेधाज्ञा नहुने मन्त्रीले बताएर मात्रै पुग्दैन । बरु मन्त्री खतिवडा आफ्नै अग्रसरतामा निषेधाज्ञा नहुने परिस्थिति सिर्जना गरिन आवश्यक छ ।
यदि संक्रमणको दर उच्च भएमा निषेधाज्ञा निर्विकल्प बन्न पुग्छ । किनकि नागरिकको जीवन रक्षासँग अरु घटनाको तुलना हुन सक्दैन । सँगै नागरिकलाई रोगबाट मात्रै नभएर भोकबाट समेत जोगाउनु सरकारको र राजनीतिक नेतृत्वको दायित्व हो ।
विश्वका स्वास्थ्य तथा आर्थिक रुपमा बलियो मानिएका शक्तिशाली मुलुकलाई समेत नियन्त्रण गर्न समस्या परिरहेको छ ।
कोरोना भाइरसको महामारीले नछोएका मुलुक प्रायः कमै रहेका छन् भने यतिबेला प्रायः मुलुकले कोरोनालाई नियन्त्रण भन्दा बाहिर जान दिएका छैनन् । कतिपय मुलुकले भाइरस नियन्त्रण गरिसकेका छन् । तर पनि संक्रमणदर भने बढ्दै गएको छ ।
