ढाडको नशा च्यापिएको उपचारमा प्रभावकारी इन्डोस्कोपी स्पाइन सर्जरी (भिडियोसहित)
विकसित देशहरूमा मेरुदण्ड वा ढाडको नशा च्यापिएको, साँघुरिएको उपचारमा इन्डोस्कोपी स्पाइन सर्जरी प्रयोग हुन थालेको धेरै भयो । यसको प्रभावकारिता विश्वभर बढ्दो छ । मेरुदण्ड वा ढाडको नशा साँघुरो भएको च्यापिएको वा अन्य समस्या भएमा यो प्रविधिबाट कसरी उपचार गरिन्छ ? यसका फाइदा के के छन् भन्ने विषयमा अर्थोपेडिक तथा स्पाइन सर्जन डा. अभय यादवको भनाइ यस्तो छ :-
केही वर्ष अघिसम्म नेपालमा स्पाइन वा मेरुदण्डको दुखाईलाई त्यती वास्ता गरिदैन थियो । सोही कारण पनि स्पाइन सम्बन्धी दुखाई वा रोग लिएर अस्पताल आउने बिरामीको संख्या निकै कम थियो । तर, पछिल्लो समय यस समस्याको बारेमा धेरै सचेत बन्दै गएका छन् ।
के हो इन्डोस्कोपी स्पाइन सर्जरी ?
इन्डोस्कोपी स्पाइन सर्जरी भनेको स्पाइन सर्जरीहरूमा सबै भन्दा नयाँ र उत्तम सर्जरी हो । यसलाई दुरबिनबाट गरिने शल्यक्रिया पनि भनिन्छ । स्पाइन वा ढाडको नसा आउने ठाउँ साँघुरो भएको वा नशा च्यापिएको ठाउँमा लोकल एनेस्थेसिया दिई सानो प्वाल पारिन्छ । सो प्वालबाट इन्डोस्कोपीको प्रविधि (दुरविन) शरीरभित्र छिराएर के कस्तो समस्या छ सो हेरिन्छ । समस्या पत्ता लगाएपछि आवश्यक सामाग्री शरीरभत्र पठाएर शल्यक्रिया गरिन्छ । जसलाई इन्डोस्कोपी स्पाइन सर्जरी भनिन्छ ।
कसरी गरिन्छ इन्डोस्कोपी स्पाइन सर्जरी ?
इन्डोस्कोपीमार्फत जुन ठाउँको नशामा समस्या देखिएको छ, त्यहाँ लोकल एनेस्थेसिया दिई सानो प्वाल पारिन्छ । आवश्यक उपकरणको सहायताले नशामा कहाँ, कति, कसरी बन्द भएको, च्यापिएको वा साँघुरिएको छ एकीन गरिन्छ र सर्जरी गरिन्छ ।
धेरै ठाउँमा समस्या भए इन्डोस्कोपी स्पाइन सर्जरी गर्छ त ?
एउटा प्वालबाट दुरबिन छिराई इन्डोस्कोपी गरि दुई ठाउँसम्मको शल्यक्रिया गर्न सकिन्छ । धेरै ठाउँमा समस्या आयो भने यो प्रविधि अपेक्षाकृत प्रभावकारी नहुन सक्छ ।
इन्डोस्कोपी सर्जरीका फाइदा
यो प्रविधिबाट शल्यक्रिया गर्दा धेरै फाइदा हुन्छ । पुरानै तरिकाले शल्यक्रिया गर्दा बिरामीलाई पुरै बेहोस बनाउनु पर्ने, शरीरको धेरै भाग काट्नु पर्ने हुन्छ । पहिला छाला, मासु र हड्डी काटेर मात्र कहाँ समस्या हो थाहा हुने हँुदा निकै अप्ठयारो र झन्झटिलो हुन्थ्यो । यसो गर्दा धेरै मांशपेशी नष्ट हुने, घाउ निको हुन लामो समय लाग्ने, रक्तश्राव धेरै हुने, अस्पतालमा धेरै दिन बस्नु पर्ने, घाउ पाक्ने सम्भावना हुन्थ्यो । साथै खानपानमा पनि मुख बार्नु पर्ने हुन्थ्यो । तर, यो प्रविधिबाट शल्यक्रिया गर्दा त्यस्तो हुँदैन । यसका अन्य फाइदा निम्न छन् :-
- सानो प्वाल पारेर शल्यक्रिया गर्ने हुँदा घाउ पनि सानो हुने ।
- पुरै बेहोस बनाउनु पर्दैन । लोकल इनेस्थेसियाबाट शल्यक्रिया गर्ने हुँदा साइड इफेक्टबाट बचाउन सकिने ।
- रक्तश्राव कम हुने ।
- घाउ छिट्टै निको हुने ।
- लामो समय अस्पताल बस्नु पर्दैन ।
- साधारण खाना खान मुख बार्नु पर्दैन ।
- तनाव कम, समयको बचत र घाउ छिटो निको हुन्छ ।
पुनः दोहोरिने सम्भावना कत्तिको रहन्छ ?
यो प्रविधि र पुरानो प्रविधि दुबैबाट शल्यक्रिया गर्दा दोहोरीने सम्भावना उस्तै रहन्छ । तर, पुरानो प्रविधि भन्दा यो हरेक दृष्टिले निकै प्रभावकारी र स्तरीय मानिन्छ ।
सेवा नेपालको सबै अस्पतालमा उपलब्ध छ त ?
यो प्रविधि यति धेरै प्रभावकारी हुँदाहँुदै पनि नेपालमा भने केही वर्ष अघि मात्रै भित्रिएको हो । विस्तारै यो प्रविधि फैलने क्रममा छ । तर, स्पाइनका बिरामी धेरै भएको नेपाल जस्तो देशमा यो प्रविधि सबै अस्पतालमा उपलब्ध नहुनु दुःखद् कुरा हो । यसलाई सबै नागरिकको पहुँचमा पुर्याउन सरोकारवालाले आवश्यक दिन जरुरी छ ।
कत्तिको महंगो छ ?
धेरैमा इन्डोस्कोपी प्रविधि महंगो होला भन्ने भ्रम छ । तर त्यसो होइन, यो प्रविधिबाट शल्यक्रिया गर्दा लगभग पुरानै तरिकाले शल्यक्रिया गरे जत्तिनै खर्च हुन्छ । यसमा लाग्ने खर्च अस्पताल अनुसार फरक फरक पनि पर्न सक्छ । समय, खर्च र साइड इफेक्ट हुने सम्भावना न्यून रहेकाले पनि यो प्रविधि निकै उपयुक्त मानिन्छ ।
