आज विश्व क्यान्सर दिवस । नेपालमा वर्षेनी २० देखि २५ हजारका दरले नयाँ क्यान्सरका बिरामीहरु थपिँदै छन् । क्यान्सर विभिन्न प्रकारका मानव शरीरका विभिन्न अंगमा लाग्ने रोग हो । पछिल्लो समय प्रविधिको विकाससँगै क्यान्सर रोगको उपचार पनि सम्भव हुँदै गएको छ । मानव शरीरमा लाग्ने विभिन्न क्यान्सरमध्ये रक्त क्यान्सर पनि एक हो ।

क्यान्सर जटिल प्रकृतिको रोग हो । त्यसमा पनि रक्त क्यान्सरलाई अझ भयावह रुपमा लिइन्छ । नेपाली समाजमा रक्त क्यान्सर भयो भने यसको उपचार नै हुँदैन र बिरामीको तुरुन्त मृत्यु हुन्छ भन्ने सोच । तर समयमै रोग पहिचान भए सबै प्रकारका क्यान्सर निको हुने बताउँछन रक्त रोग तथा रक्त क्यान्सर विशेषज्ञ डा. अमित श्रेष्ठ । रक्त क्यान्सरबाट बच्ने उपायका बारेमा डा. श्रेष्ठको भनाई यस्तो छ :— 

रगतमा रहेका आरबिसी र डब्लु बिसी कोषिकाहरू अनियन्त्रित रुपले बढ्नु नै रक्त क्यान्सर हो । रक्त क्यान्सर भए नभएको एकिन गर्ने बोनम्यारोको परीक्षण गर्नुपर्छ । 

रक्त क्यान्सरको प्रमुख कारण:

• अव्यवस्थित खानपान ।
• बिलासी जीवनशैली ।
• धुम्रपान, मध्यपान ।
• रसायनयुक्त वातावरणमा धेरै समयसम्म बस्नु 
•  आणविक युद्धबाट निस्कने धुँवाधुलो ।
• वातवराणीय प्रदुषण ।
• वंशाणुगत कारण । 

लक्षण :

• रगतमा हेमोग्लोबिनको मात्रा कम हुने ।
• शरीरमा निला नीलडाम टाटाहरू देखिने । 
• कुनै पनि रोग लागेपछि छिटो निको नहुने । 
• चोटपटक लागेमा रगत नरोकिने । 
• नाक, मुख, गिजाबाट रगत बग्ने ।
• शरीरका विभिन्न भागका संक्रमण हुने ।

यस्ता व्यक्तिलाई रक्त क्यान्सरको उच्च जोखिम 

• पहिले नै केमोथेरापी लिएका व्यक्ति । 
• विकिरणयुक्त स्थानमा लामो समय काम गर्ने र बस्ने व्यक्ति ।
• बेन्जिन नामक केमिकल प्रयोग गर्ने व्यक्ति ।  

बच्ने उपाय

• बेन्जिन केमिकलको प्रयोग नगर्ने । 
• स्वच्छ वातावरणमा बस्ने ।
• सधै स्वस्थ र सन्तुलित खाना खाने । 
• स्वस्थ व्यक्तिले पनि वर्षको एक पटक रगत परीक्षण गराउने ।
• कुनै पनि शंका लागे तुरुन्त अस्पताल जाने । 

बिरामीले ध्यानु पर्ने कुरा

• चिकित्सकको सल्लाह बमोजिम खानपान गर्ने ।
• विशेष गरी काँचो खानेकुरा, जंंगफुड, केमिकल मिसिएको खाना नखाने ।
• औषधिको प्रयोग चिकित्सकले भने बमोजिम गर्ने ।
• चिकित्सकको सल्लाहा बमोजिम रगत तथा स्वास्थ परीक्षण गराउने । 

Hamro Doctor