कति मर्छन् विषादीका कारण मानिस ? कस्ता रोग लाग्छन् ?
काठमाडौं, ९ फागुन । विश्वमा प्रत्येक वर्ष ४ करोड मानिसमा विषादीले कुनै न कुनै रुपमा असर गर्ने गरेको अनुमान छ । साथै, विषादीकै कारण वार्षिक करिव ३ लाख ५५ हजार मानिसको मृत्य हुने गरेको अनुमानित आंकडा छ ।
प्रतिदिन ७ सयजना व्यक्तिको मृत्य कुनै न कुनै रुपमा विषादसँग सम्वन्धित रहको पाइएको छ भने आत्महत्याका घटना ३१ प्रतिशत विषादीसँग सम्वन्धित रहेको छ ।
नेपालमा भने मृत्यु हुने मानिसको संख्यामध्ये २५ प्रतिशत विषादीका कारण मृत्यु हुने गरेको विषादी व्यवस्थापन केन्द्रका सूचना अधिकारी रामकृष्ण सुवेदीले जानकारी दिए ।
विषादीले विषादीको कारोवारमा संलग्न व्यक्ति, कृषकहरु तथा कृषि उपज उपभोग गर्ने उपभोक्ताहरु सवैलाई नराम्रो प्रभाव पार्ने बताउँछन्, सुवेदी ।
तर, महिला र केटाकेटीहरुको स्वास्थ्यमा विषादीको प्रभाव बढि पर्ने देखिन्छ ।
कस्तो असर पर्छ विषादीको प्रयोगले ?
विषादीका कारणले आममानिसमा दुई किसिमको रोग देखापर्ने सुवेदीले बताए । उनका अनुसार तत्काल असरको रुपमा मुर्छा पर्ने, झाडा पखाला, कम्पन, दृष्टी कमजोर तथा मृत्यसम्म हुने गरेको छ ।
दीर्घकालीन असरमा भने अन्धोपना, क्यान्सर, ट्युमर, नपुसंकता, वाझोपन, विकृत बच्चाको जन्म, शरीरका विभिन्न अंगहरुमा असर, नशा सम्वन्धि समस्या जस्तै, पक्षघात लगायत रहेका छन् ।
सुवेदीका अनुसार एकसय सताइस भन्दा बढि बिषादिहरुले अन्तश्राव प्रणालीला नाश गर्ने अनुमान गरिएको छ ।
अन्तश्राव प्रणालीले शरीरमा रसायनिक परिवर्तन हुने प्रकृया, प्रजनन्, शरीरको बृद्धि र विकासका साथै अन्य महत्वपूर्ण कार्यलाई अधिनमा राखी मानव स्वास्थ्यको हितमा कार्य गरिराखेको हुन्छ ।
यस्ता बिषादीको थोरै मात्राका बारम्बार सम्पर्कले यस प्रणालीलाइ असर पुर्याउँछ ।
अन्तश्राव नाश गर्ने रसायन सालनालबाट पनि वारपार गर्न सक्दछ । यी रसायनहरु भ्रुण तथा बच्चा जन्मे पश्चातका अवस्थामा सम्पर्क भएमा यसबाट रोगसँग लड्ने क्षमताको ह्रास वयस्क अवस्था सम्म कायम रहन्छ ।
साथै यी रसायनहरुको कुप्रभाव आफना सन्ततीहरुमा पनि देखा पर्न सक्ने सुवेदीले बताए ।
प्रायः गरि बिषादीहरु शरीरमा ग्रहण गर्न तथा संचय गर्ने सम्भावना बालबालिकाहरुमा बढि हुन्छ ।
बालबालीकाका विकासशिल अंगहरुले यस्ता बीषहरुलाइ पूर्ण रुपमा तटस्थीकरण वा हटाउने कार्य गर्न असमर्थ हुन्छ । साथै, बालबालिकाको जीवनकालमा लामो हने हुनाले पछिल्ला अवस्थामा दीर्घकालीन रोगहरु ल्याउँदछ ।
खतरनाक विषादीहरु मानव स्वास्थ्य र वातावरणका लागि चुनौती रहेको छ ।
संयुक्त राष्ट्र संघका अनुसार विकासोन्मुख देशहरुमा खतरनाक विषादी लगायतका रसायनहरुको उत्पादन र प्रयोग मानव स्वास्थ्य र वातावरणको ख्याल नगरी बढिरहको छ ।
प्रयोग भएका ९५ प्रतिशत भन्दा वढि विषादीहरु लक्षित समस्या समाधान गर्न भन्दा मानव, वन्यजन्त, पानीको श्रोत, माटो तथा हावामा समाविष्ट भई रहको छ । जसले मानव स्वास्थ्य र वातावरणमा विभिन्न समस्याहरु जन्माएको छ ।
यस्तो समस्या कम गर्ने उद्देश्यले ‘पोषण सुरक्षा र खाद्य स्वच्छता, घातक विषादीमुक्त कृषिको आवश्यकता’ मूल नारासहित ६ फागुनदेखि विषादी प्रयोगमुक्त सप्ताह मनाइराखिएको छ ।
१२ फागुनसम्म चल्ने ‘विषदीमुक्त सप्ताह’ कृषि तथा पशुपक्षी विकास मन्त्रायलको प्लान्ट क्वारेन्टी एवम् विषादी व्यवस्थापन केन्द्रले घोषणा गरेको हो ।
केन्द्रले उपत्यका लगायत देशका विभिन्न भागमा विविध चेतनामूलक कार्यक्रम गरी विषदीमुक्त सप्ताह मनाइरहेको केन्द्रका सूचना अधिकारी सुवेदीले जानकारी दिए ।
जसअन्तर्गत प्रभातफेरी, सडक नाटक प्रदर्शन, नेपाल टेलिभिजन र रेडियो नेपालको कृषि कार्यक्रममा सप्ताहभर विषादीसम्बन्धी चर्चा, सञ्चारमाध्यमबाट सूचना प्रवाह लगायत रहेको उनले बताए ।